KOMPETENCJE PROINNOWACYJNE, TWOJA DROGA DO ROZWOJU
Kompetencje proinnowacyjne a transformacja cyfrowa
Kompetencje proinnowacyjne są to kluczowe kompetencje w erze transformacji cyfrowej. Rozwój kompetencji proinnowacyjnych (nazywanych także kompetencjami cyfrowymi) pomaga dostosować się do dynamicznych zmian zachodzących na rynku.
Cyfryzacja to zjawisko i zarazem trend, który dotarł do Polski za sprawą rewolucji przemysłowej. Rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w XVIII i trwa do dziś. Obecnie doświadczamy tzw. czwartej fali o nazwie Przemysł 4.0., w której dokonuje się transformacja cyfrowa. Zarówno cyfryzacja, jak i transformacja cyfrowa wymusiły na ludziach spore zmiany również w zakresie rozwoju kompetencji.
Człowiek w erze transformacji cyfrowej
Transformacja cyfrowa podobnie jak cała rewolucja przemysłowa nie dotyczy tylko technologii, to także szereg zjawisk społecznych. W czasach kiedy rozpoczynała się rewolucja, przemysł przypominał rzemiosło. Jaka jest różnica pomiędzy przemysłem a rzemiosłem? W pierwszym przypadku mamy do czynienia z podziałem pracy. W przypadku rzemiosła cały proces kontrolowany jest przez jedną osobę. Technologie mają za zadanie wspomóc rzemieślnika, żeby był w stanie produkować więcej.
Skuteczność przeprowadzania transformacji zależy od postaw osób, które uczestniczą w tym procesie. Historycznie ludzie przeważnie buntowali się przeciwko rewolucji, gdyż utożsamiali ją z utratą pracy lub umniejszaniem własnej roli w procesie wytwórczym. A to właśnie produkcja masowa stworzyła między innymi zapotrzebowanie na nową rolę dla człowieka, którą przyjęło się nazywać projektantem, czyli kogoś, kto nie jest fizycznym wytwórcą przedmiotu.
Rewolucja przemysłowa to zjawisko, które nie powoduje, że ludzie tracą na znaczeniu, tylko że muszą się stale rozwijać. Rola człowieka w wytwarzaniu dóbr ciągle się zmienia, ale człowiek nie przestaje być potrzebny. Należy rozumieć zachodzące trendy, nie bać się ich i rozwijać się zgodnie z ich kierunkiem.
Indywidualne postawy rzutują na przebieg całego procesu transformacji cyfrowej. Osoba, która buntuje się przeciwko zachodzącym trendom, prawdopodobnie traci szansę na rozwój, gdyż zamiast się rozwijać poświęca swoją energię właśnie na bunt.
Istotą nowoczesności jest nowy sposób postrzegania świata.
Z dalszej części artykułu dowiesz się, co konkretnie oznaczają kompetencje proinnowacyjne. Zacznijmy jednak od historii, gdyż bez niej trudno byłoby zrozumieć większość zjawisk oraz koncepcji.
Od rewolucji przemysłowej do technologicznej
Rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w latach, w których poziom zatrudnienia był najwyższy w przemyśle, stąd wzięła się jej nazwa. Jednak my dzisiaj żyjemy w okresie zwanym postindustrialnym, a mimo to rewolucja przemysłowa nadal postępuje i nieustannie ma ambitne plany.
W drugiej połowie XX wieku rewolucja przemysłowa przeobraziła się w rewolucję naukowo-techniczną. Cechą charakterystyczną tej kolejnej odsłony określanej, jako trzecia fala była komputeryzacja i automatyzacja procesów.
Czwarta fala jest kontynuacją rewolucji przemysłowo-technicznej. Za jej początek uważa się rok 2013. W tym roku w Niemczech opublikowany został raport, w którym m.in. pojawił się termin Przemysł 4.0 a wraz z nim szereg wytycznych ukierunkowanych na tzw. inteligentny rozwój.
Na czym polega inteligentny rozwój
Na bazie wspomnianego raportu w Unii Europejskiej powstał program operacyjny pn. Inteligentny Rozwój finansujący działania B+R+I, czyli badania, rozwój oraz innowacje. Celem tego programu jest wzrost innowacyjności polskiej gospodarki. Mianem inteligentny przyjęło się określać działalność, która ma wpływ na realizację założeń Przemysłu 4.0.
Przemysł 4.0 to synonim inteligentnej produkcji (produkcja wspomagana wykorzystaniem komputerów oraz specjalistycznego oprogramowania), a także cyfrowej transformacji, dzięki której przedsiębiorstwa mogą podejmować decyzje na bazie danych dostępnych w czasie rzeczywistym, zwiększają swoją produktywność oraz elastyczność.
Na obecnym etapie rewolucji zmiany wymuszane są głównie przez nowoczesne technologie (sztuczną inteligencję, przetwarzanie w chmurze, drukowanie 3D itp.) oraz internet, który przenika do każdej dziedziny życia (np. wymiana informacji poprzez portale społecznościowe).
Przemysł 4.0 dotyczy jednak również nowych sposobów pracy oraz roli ludzi w produkcji. Czwarta fala rewolucji przemysłowej, podobnie jak poprzednie powoduje, że rola człowieka w procesie produkcyjnym jest minimalizowana. Mimo to udział człowieka w tym procesie jest niezbędny. Człowiek jest nadal potrzebny w procesie decyzyjnym oraz do szeroko rozumianego rozwiązywania problemów. Nie każdy jednak posiada odpowiednie kompetencje, które wymusza inteligentny rozwój.
Kompetencje proinnowacyjne, co to znaczy?
Kompetencje proinnowacyjne (cyfrowe) to połączenie wiedzy, umiejętności i postaw, które umożliwiają sprawne i efektywne funkcjonowanie w otoczeniu, w którym wykorzystywane są nowoczesne technologie. Osoba, która wykazuje się takimi umiejętnościami, potrafi skutecznie pozyskiwać informacje, komunikować się, wykonywać zadania oraz rozwiązywać problemy.
W przypadku Przemysłu 4.0 najbardziej pożądane są kompetencje technologiczne (IT). Jednak nie mniej ważne są kompetencje metodyczne, czyli zdolność do podejmowania decyzji oraz rozwiązywania problemów. Wszystkie kompetencje ukierunkowane na Przemysł 4.0 nazywamy kompetencjami proinnowacyjnymi. Kompetencje proinnowacyjne wynikają z umiejętności w trzech obszarach:
Umiejętności poznawcze
Do tej grupy umiejętności zaliczamy ciekawość, odkrywanie różnych możliwości działania, generowanie pomysłów, krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów itp.
Umiejętności behawioralne
Są to umiejętności, takie jak odwaga, wytrwałość, podejmowanie decyzji oraz ryzyka, zarządzanie zmianą, przywództwo, współpraca.
Umiejętności techniczne
W tej grupie wyróżnić możemy umiejętności, takie jak obsługa nowoczesnych programów komputerowych (w tym m.in. znajomość języka programowania, obsługa mediów społecznościowych itp.) oraz wykorzystywanie technologii do doskonalenia procesów biznesowych.
Kompetencje proinnowacyjne stanowią kompetencje przyszłości. Innowator w kontekście kompetencji to osoba, która myśli strategicznie, jest decyzyjna, nie boi się podejmować ryzyka, potrafi rozwiązywać problemy, współpracować, generować pomysły, a także wykazująca się empatią.
Powyższe kompetencje są kluczowe do przeprowadzenia zmiany, jaką jest transformacja cyfrowa. Pomagają one skutecznie działać w obszarach, w których bezpośrednio zachodzi transformacja tj: strategii, procesach biznesowych oraz technologii (w tym dostarczania technologii, czyli zarządzania projektami).
W związku z relatywnie niskim poziomem innowacyjności polskiej gospodarki wśród pracowników polskich firm istnieje wciąż luka w zakresie kompetencji proinnowacyjnych. W związku z powyższym warto popracować nad ewentualnymi deficytami i rozwijać się inteligentnie.
Jak rozwijać kompetencje proinnowacyjne?
Kompetencje proinnowacyjne można rozwijać poprzez wszelkiego rodzaju szkolenia, z których można zdobyć wiedzę z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem (głównie z zakresu strategicznego myślenia), zwinnego zarządzania projektami oraz projektowania innowacji. Wiedza oraz praktyki stosowane w tych trzech dziedzinach rozwijają pożądane umiejętności, oraz kompetencje.
A jeśli chcesz poznać produkt, który skupia praktyki ze wszystkich trzech wyżej wymienionych obszarów, to zapraszam do zapoznania się z moim produktem pn. Narzędziownik projektowy.
