STRATEGIA ROZWOJU – 3 METODY OPRACOWANIA
PO CO NAM STRATEGIA ROZWOJU?
Strategia rozwoju to plan pokonania przeszkód w sposób strategiczny. Z reguły plany nie stanowią strategii, gdyż nie opisują sposobu poprawy wyników firmy. W przypadku planu, jakim jest strategia rozwoju, najpierw identyfikujemy największe przeszkody stojące na drodze do rozwoju, a następnie opracowujemy spójną metodę ich pokonania.
Posiadanie strategicznego planu rozwoju, oznacza wzrost biznesu w zamierzonym, a nie przypadkowym kierunku. Organizacje, które posiadają plany rozwoju są skuteczniejsze, gdyż szybciej dostosowują się do zmian na rynku.
DO CZEGO PROWADZI brak strategii rozwoju?
Brak strategii rozwoju może prowadzić m.in. do tzw. bólów wzrostowych (ang. growing pains). Każda organizacja, która przechodzi z jednego etapu wzrostu do drugiego, napotyka różne wyzwania. Wyzwania te mogą wynikać zarówno z zewnętrznych jak i wewnętrznych czynników. Czynniki zewnętrzne dotyczą zmian w popycie, technologii lub konkurencji. Wewnętrzne natomiast dotyczą stanu posiadanych zasobów i kompetencji organizacji.
Kiedy przejście z jednego etapu wzrostu do następnego nie przebiega płynnie, przedsiębiorstwa doświadczają organizacyjnych bólów wzrostowych. W momencie, kiedy firma nie dostrzega tego, co się dzieje, doprowadza do sytuacji, w której kierunek rozwoju jest spontaniczny i przypadkowy.
Organizacyjne bóle wzrostowe to naturalne zjawisko będące oznaką rozwoju, jednak brak posiadania planu radzenia sobie z tym zjawiskiem może przynieść znacznie gorsze skutki.
Bóle wzrostowe definiujemy jako problemy napotykane, gdy organizacji nie udało się dostosować do tempa wzrostu lub zachodzących trendów. Pojawienie się takich problemów wskazują na potrzebę zmian, jeśli organizacja chce dalej działać z powodzeniem. Innymi słowy, organizacyjne bóle wzrostowe to sygnały, które świadczą o konieczności dopasowania do zachodzących zmian.
Tego rodzaju sygnały są szczególnie charakterystyczne dla firm, które skupione są na tzw. bieżączce i gaszeniu pożarów. Jeżeli koncentrujemy działania i wysiłki na elementach, które nie posuwają do przodu, to kierunek rozwoju staje spontaniczny i przypadkowy.
Zjawisko bólów wzrostowych zostało zdefiniowane i spopularyzowane przez amerykańskiego profesora Erica Flamholtz’a (który razem z Yvonne Randle wydali książkę pt.: Growing Pains: Transitioning from an Entrepreneurship to a Professionally Managed Firm). Lekceważenie tego zjawiska może skończyć się dla firmy nawet zniknięciem z rynku.
Objawami wzrostu według koncepcji growing pains są m.in.: nieterminowe wykonywanie zleceń, zajmowanie się gaszeniem pożarów, brak wiedzy dokąd zmierza firma, brak odpowiednich danych (ilościowych i jakościowych) na temat funkcjonowania firmy itp.
Z czego wynikają bóle wzrostowe?
Nawet jeśli produkty i usługi cechują się wysoką jakością z czasem mogą dać o sobie znać inne niezaopiekowane obszary biznesu. Powodem jest to, że we wczesnym etapie rozwoju firmy nie myślą o procesach zarządczych, tylko skupiają się na produkcie. Dlatego po udanym starcie pojawiają się bariery wzrostu, których z czasem jest coraz więcej. Zaczyna się od obsługi większej ilości zleceń, potem konieczności zatrudnienia większej ilości pracowników, następnie zaczynają doskwierać niewydolne najczęściej manualne procesy.
W ten sposób doświadczamy bólów wzrostowych. Bóle wzrostowe oznaczają, że firma osiągnęła określony poziom rozwoju. Dalszy rozwój bez odpowiednich kroków może tylko boleć bardziej. Z wielu badań wynika, że w długim terminie firmy wygrywają efektywnością organizacyjną, a nie produktem.
Szansy wybicia się na tle konkurencji należy zatem szukać w dobrze sparametryzowanym systemie zarządzania. Jeśli odpowiednio szybko dostosujesz i przygotujesz swoją firmę do dalszego wzrostu, to jest duża szansa, że osiągniesz sukces.
Strategia rozwoju – CO TO JEST?
W momencie, kiedy dana firma uświadamia sobie wyzwania, z którymi się mierzy i jednocześnie stawia sobie za cel rozwój biznesu, jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest opracowanie strategii rozwoju.
Strategia rozwoju jest to spójny plan działania dotyczący pokonania zidentyfikowanych wyzwań w celu doprowadzenia do rozwoju. Strategia rozwoju pozwala na wzrost, który można osiągnąć poprzez zastosowanie określonych praktyk tzw. ścieżek rozwoju.
Dobra strategia rozwoju rozpoznaje prawdziwą naturę wyzwania i oferuje sposoby podjęcia go. Każda strategia rozwoju powinna zawierać minimum trzy elementy: diagnozę – która definiuje lub wyjaśnia naturę wyzwania; kluczowe podejście wobec wyzwania tj. ścieżkę rozwoju (na przykład doświadczenie klienta) oraz zbiór spójnych działań, które pomagają przejść przez daną ścieżkę.
Tworzenie strategii rozwoju to proces, w ramach którego firma skupia się na kluczowych aspektach swojej działalności. Teoretycznie te wszystkie aspekty są oczywiste, ale praktycznie ich eksplorowanie powoduje, że nawet właściciele mogą się bardzo dużo dowiedzieć. Jest to proces, w którym można zidentyfikować różnego rodzaju luki lub deficyty.
Przede wszystkim jednak strategia rozwoju to plan, który zmienia horyzont myślenia w przedsiębiorstwie. Pomaga on kreować przyszłość, zamiast skupiać się wyłącznie na tzw. gaszeniu pożarów.
METODY PRZYGOTOWANIA STRATEGII ROZWOJU
Sposobów podejścia do przygotowania strategii rozwoju jest wiele. Niezależnie od podejścia chodzi o to, żeby opracować spójną metodę, która umożliwi firmie rozwój i budowanie przewagi konkurencyjnej. Poniżej opisuję trzy techniki, które pomagają opracować strategię rozwoju.
Strategiczna Karta Wyników
Strategiczna karta wyników (balanced scorecard) to narzędzie, które podobnie jak koncepcja Growing Pains pochodzi z USA. Metoda ta została opracowana przez R. Kaplana i D. Nortona, a pierwszy raz jej nazwa padła w 1992 roku w artykule Harvard Business Review w artykule pt.: The Balanced Scorecard—Measures that Drive Performance.
Metoda jest również bardzo popularna w Polsce. Opracowanie strategicznej karty wyników umożliwia dokładne monitorowanie działalności „tu i teraz” oraz odnosi się do działalności w przyszłości.
Balanced Scorecard to narzędzie umożliwiające firmie skupienie się na kluczowych parametrach, zasobach i procesach, które decydują o sukcesie. Technika polega na określeniu optymalnego sposobu działania firmy na podstawie celów wyznaczonych z perspektywy:
- Finansowej (co dla właścicieli/ udziałowców oznacza sukces?)
- Rynkowej (jakich produktów/usług oraz obsługi oczekują klienci)
- Procesów wewnętrznych (jakie procesy trzeba doskonalić, żeby zaspokoić potrzeby klientów?)
- Rozwoju (w jakie kompetencje musi być wyposażona firma, żeby osiągać wyznaczone cele?)
Końcowa ocena funkcjonowania firmy oparta jest o wskaźniki finansowe, jednak strategia pokazuje również, w jaki sposób działania ze wszystkich obszarów funkcjonowania firmy prowadzą do osiągnięcia założonych celów.
Diagnoza potrzeb
Diagnoza potrzeb stanowi podstawę do opracowania strategii rozwoju i umożliwia jej skuteczną realizację. Jest to uproszczony model rzeczywistości, który pozwala nam łatwiej zrozumieć sytuację i przystąpić do rozwiązywania problemów. Diagnoza umożliwia odkrycie rzeczywistych potrzeb rozwojowych oraz zrozumienie sytuacji.
Solidna i dogłębna diagnoza potrzeb może całkowicie zmienić punkt widzenia. Jeśli diagnoza jest elementem strategii, to możliwa jest jej rewizja i zmiana w zależności od okoliczności. Ta metoda stanowi uzupełnienie strategicznej karty wyników.
W tym podejściu w ramach procesu przygotowywania planu rozwoju diagnozujemy również konieczność rozwoju określonych kompetencji wśród pracowników (na przykład menadżerskich lub innowacyjnych). Takie podejście powoduje, że z jednej strony określamy cele nadrzędne, a z drugiej także cele pośrednie – dla pracowników oraz sposoby ich osiągania.
Strategic design
Strategic Design (projektowanie strategiczne) ma na celu stymulowanie rozwoju innowacji. Jest to metoda, która łączy doświadczenia użytkowników ze strategią biznesową. Planowanie rozwoju według Strategic Design oznacza zastosowanie zasad projektowania w celu zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności organizacji (ang. strategic thinking and design doing). Więcej o tej metodzie napisałam we wpisie pt. Wizja jako element rozwoju innowacji.
Poniżej przedstawiona jest struktura strategii rozwoju.
Każda z wyżej wymienionych metod pomaga przedsiębiorstwom w osiągnięciu celu, jakim jest rozwój. Dobrze opracowana strategia rozwoju przedsiębiorstwa wspiera zarządzanie i stanowi konkretny kierunek działań. Nie ma jednej najlepszej metody opracowania strategii rozwoju, ale warto znać wszystkie sposoby.
Chcesz poznać więcej narzędzi, które pomagają opracowywać i wdrażać strategię, ale także innowacje i inne zmiany? Przejdź do zakładki Narzędziownik.
