DOSKONAŁOŚĆ OPERACYJNA W CZASACH INNOWACJI.

W ostatnich latach rola działalności operacyjnej w biznesie podlega ciągłym zmianom. Dzieje się tak dlatego, że ta działalność zwykle nie jest dostosowana do tempa wzrostu, a biznes oczekuje wzrostu i zysku. Doskonałość operacyjna daje możliwość sprostania wyzwaniom złożonej rzeczywistości.

Doskonałość operacyjna oznacza prowadzenie biznesu w sposób, który zapewni organizacji przewagę konkurencyjną. To już nie jest obszar, w którym można szukać tylko potencjalnych oszczędności. Praktyki i narzędzia stosowane właśnie w tym obszarze są papierkiem lakmusowym dla innowacji.   

Co to jest doskonałość operacyjna?

Działalność operacyjna to obszar realizacji biznesu. Wszelkie aktywności związane z optymalizacją i doskonaleniem oraz zarządzaniem projektami można określić jako doskonałość operacyjną (ang. Operational Excellence). Każda firma, która pracuje nad szeroko rozumianą poprawą swojej efektywności, dąży ostatecznie do osiągnięcia doskonałości operacyjnej. Jest to zatem jeden z ważniejszych celów zarządzania.

Doskonałość operacyjna a innowacje

Aby odnieść sukces w dziedzinie innowacji, firmy wcale nie muszą rezygnować z dotychczasowych praktyk. Wyrzeknięcie się praktyk stosowanych w celu realizacji obecnego modelu biznesu, który się sprawdza, nie jest zalecane.

W dzisiejszych, dynamicznych czasach firmy powinny jednak na równi z realizacją bieżącego biznesu traktować poszukiwanie nowych przewag. W wyniku dotychczasowych działań w zakresie doskonałości operacyjnej firmom udało się wytworzyć produkty tzw. dojne krowy. W żadnym wypadku nie należy z nich rezygnować, żeby poczuć się innowacyjnym. Bo przecież dojne krowy zarabiają na to, żeby firma mogła inwestować w innowacje.

Oburęczność, czyli działalność doskonała

Dotychczasowe działania można traktować jak eksploatację firmy, ten proces musi być odpowiednio prowadzony, aby zapewnić przetrwanie tu i teraz. Z drugiej strony, firmy powinny znaleźć czas i zasoby na eksplorację, aby zapewnić sobie przetrwanie w przyszłości. Powinny zatem dążyć do osiągnięcia takiej doskonałości operacyjnej, która zapewni swego rodzaju oburęczność. Oznacza to realizację tzw. business as usual oraz równoległą pracę nad poszukiwaniem nowych produktów, usług, rozwiązań, sposobów działania itp.

Rozróżnienie na poszukiwanie i realizację w dziedzinie zarządzania zostało sformułowane przez amerykańskiego przedsiębiorcę Steve Blank. Uznał on te dwa elementy za główny czynnik odróżniający startupy od innych firm. Startaup to organizacja tymczasowa, która ma szukać (zrównoważonego i rentownego modelu biznesu). Firma o ugruntowanej pozycji zajmuje się tymczasem realizacją działań (w ramach określonego modelu biznesu). Zgodnie z jego teorią, jeżeli jakakolwiek firma chce z powodzeniem tworzyć innowacje, musi znaleźć sposób, aby połączyć realizację z poszukiwaniem. I właśnie do takiego modelu doskonałości operacyjnej należy dążyć.  

Co jest niezbędne dla doskonałości?

W dyskusjach dotyczących upadku firm z reguły mówi się o tym, że nie zdołały się one przystosować do zmian zachodzących na rynku. Co jednak oznacza to w praktyce? Czy każda firma jest w stanie dynamicznie reagować na wszelkie zmiany w otoczeniu biznesowym? Najczęściej jest to niemożliwe z racji sztywnego charakteru procesów.

Sztywne procesy, w których funkcjonują silosy to bariera dla rozwoju firmy. W takim środowisku trudno prowadzi się bieżący biznes, a gdzie tu znaleźć przestrzeń na poszukiwanie. Tymczasem innowacyjność, czyli działalność eksploracyjna wymaga elastycznego środowiska, dlatego firmy powinny zadbać o rozwój swoich struktur oraz procesów. Przy czym ten wysiłek nie powinien polegać tylko na inwestycji w zatrudnienie ludzi z określonymi kompetencjami.

Clayton Christensen w książce zatytułowanej Przełomowe innowacje rozpatruje kompetencje z dwóch perspektyw: ludzi oraz organizacji. Do kompetencji ludzkich zalicza się umiejętności, wiedzę i zdolności osób zatrudnionych w firmie.

Bardzo często firmy szkolą swoich pracowników w zakresie wytwarzania innowacji. Pracownicy teoretycznie wiedzą jak tworzyć innowacje, znają metodyki zarządzania projektami lub metody usprawnia procesów. To jednak nie wystarczy, aby być innowacyjnym. Firmy powinny również kształtować swoje procesy i struktury tak, aby było w nich miejsce na praktyki innowacyjne przekazywane pracownikom podczas szkoleń.

W praktyce kompetencje organizacyjne zawsze mają większe znaczenie niż kompetencje ludzkie. Każdego pracownika można przeszkolić z zakresu projektowania modeli biznesowych, ale co z tego, jeżeli jego nie będzie on w stanie tych nowych umiejętności wykorzystać. Tymczasem do realizacji celu, jakim jest oburęczność, niezbędne jest odpowiednie środowisko tzw. innowacyjny ekosystem.  

W innowacyjnym podejściu do biznesu nie chodzi o to, żeby pomalować ściany farbą, na której można rysować lub przyklejeniu na niej stosu karteczek. W istocie działalność innowacyjna  jest również działalnością zarządczą!

Jak osiągnąć cel dotyczący doskonałości operacyjnej?

Doskonałość operacyjna w innowacyjnym wydaniu oznacza działalność zarządczą w firmie, która z jednej strony wspiera proces wykorzystania bieżących przewag konkurencyjnych, a z drugiej  rozpoznawania kolejnych. Doskonałość operacyjna to zatem sposób na umiejętne połączenie eksploatacji, która, jak zostało wspomniane powyżej, gwarantuje bieżące przetrwanie, z eksploracją, która ma zapewnić przetrwanie w przyszłości.

Wybór właściwych narzędzi do zarządzania zależy od tego, na jakim etapie swojej podróży, po krainie innowacyjności, w danym momencie, dana firma się znajduje. Inaczej się zarządza procesem tworzenia nowych rozwiązań a inaczej rozwiązaniem, które już odniosło sukces.

Najczęściej jednak osiągnięcie doskonałości operacyjnej w przypadku firm o ugruntowanej pozycji wymaga transformacji organizacji. Oznacza to konieczność przeanalizowania portfela projetów. Każda współczesna firma powinna zadbać o to, żeby jej portfel składał się z odpowiedniej liczby dojnych krów oraz zupełnie nowych inicjatyw.

Dążenie do doskonałości operacyjnej to kompleksowa praca nad całym biznesem. Tak długo, jak dotychczasowe rozwiązania są rentowne lub gdy firma nie zrezygnuje z ich wytwarzania, należy pracować nad oburęcznością, czyli wspieraniem zarówno bieżącego biznesu, jak również torowaniem drogi na przyszłe działania.     

Image source: Esther Gons, thecorporatestartupbook.com