MODEL BIZNESOWY – MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA W PRAKTYCE.

Szwajcarskie badanie

Model biznesowy jest powszechnie stosowanym terminem i zyskuje coraz większe znaczenie również jako koncepcja zarządzania biznesem oraz narzędzie do zarządzania.

Model biznesowy jako termin jest dość popularny, jednak nie wszyscy wiedzą jak można zastosować go w codziennej pracy. Brak zrozumienia koncepcji powoduje, że menedżerowie w firmach nie wiedzą, jak można ją efektywnie wykorzystać. Koncepcję modelu biznesowego można natomiast zastosować w różnorodny sposób np. do zaprojektowania oraz wizualizcji biznesu, wdrażania innowacji, usprawniania procesów itp.

Na rynku jest bardzo dużo szkoleń dotyczących modeli biznesowych. Najczęściej szkolenia te uczą elementów, z których zbudowany jest model biznesowy. Niewiele jednak można znaleźć informacji odnośnie tego, jak w praktyce wykorzystać wiedzę dotyczącą budowy modelu biznesowego.

Okazało się na szczęście, że w Szwajcarii zostało przeprowadzone badanie wśród menedżerów oraz konsultantów biznesowych na temat tego, do czego oni wykorzystują to narzędzie w praktyce.

Przedmiotowe badanie to tak naprawdę 11 wywiadów z ludźmi ze świata biznesu. Autorami tego badania są Alexander Osterwalder oraz Yves Pigneur znani konsultanci biznesowi, którzy także napisali jedną z najsłynniejszych książek dotyczących tworzenia modeli biznesowych.   

Co to jest model biznesowy?

Jako podstawa wywiadów posłużyła autorom ontologia modelu biznesowego stworzona przez nich samych, w książce pod tytułem „Tworzenie modeli biznesowych – podręcznik wizjonera”.

W ich przekonaniu „model biznesowy składa się z dziewięciu elementów, które wpisują się w logikę zarabiania pieniędzy przez firmę. Tych dziewięć elementów dotyka czterech zasadniczych obszarów działalności biznesowej, czyli klientów, oferty, infrastruktury oraz odpowiedniej pozycji finansowej. Model biznesowy to w pewnym sensie szkic strategii, która ma zostać wdrożona w ramach struktur, procesów i systemów organizacji”.

Autorzy, zanim przeprowadzili badanie, przeszkoli jego uczestników z zakresu tworzenia modeli biznesowych, żeby mieć spójny punkt widzenia. Następnie przeprowadzili dyskusję z uczestnikami, zadając im pytania dotyczące m.in. konkretnego zastosowania koncepcji modelu biznesowego.

Cel badania     

Jednym z głównych celów badania było uzyskanie informacji na temat tego, do których obszarów biznesu koncepcja modelu biznesowego może wnieść swój wkład. Cel badania został zweryfikowany poprzez zadanie siedmiu pytań. Poniżej pytania, które usłyszeli uczestnicy wraz z ogólnym podsumowaniem ich wypowiedzi.

Czy model biznesowy może pomóc w zdefiniowaniu wskaźników biznesowych?

Pierwsze pytanie dotyczyło określenia wskaźników. Przy tym pytaniu większość respondentów widziała jakąś wartość podejścia do wskaźników, poprzez model biznesowy, ale nie za bardzo mieli pomysł jak się do tego zabrać. Właściwie to nie pojawiły się nawet propozycje dotyczące określenia konkretnych wskaźników.  

Czy model biznesowy może pomóc w podejmowaniu lepszych decyzji?

Reakcje na drugie pytanie dotyczące lepszego podejmowania decyzji były bardzo entuzjastyczne. Jedna osoba podzieliła się swoim doświadczeniu z pracy w korporacji, w której wykorzystywany był prosty model biznesowy do komunikowania się podczas spotkań. Uczestnicy uznali, że takie podejście może pomóc ludziom mówić o tym samym, a w konsekwencji poprawić podejmowanie decyzji.

Czy model biznesowy może usprawnić proces planowania strategicznego?   

Bezpośredni lub pośredni wkład koncepcji modelu biznesowego w poprawę planowania strategicznego był postrzegany przez wszystkich z wyjątkiem dwóch osób. Większość osób potwierdziła, że model biznesowy pozwala spojrzeć na biznes z innej perspektywy. Z pomocą tej koncepcji można określić kroki niezbędne do osiągnięcia celów strategicznych.

Czy model biznesowy może ułatwić wybór i zaprojektowanie odpowiednich systemów informatycznych?

Na czwarte pytanie dotyczące poprawy w zakresie projektowania systemów informatycznych nie odpowiedziały wszystkie osoby, ponieważ nie wszyscy czuli się wystarczająco biegle w temacie. Odpowiedzi, które zostały podane, były podzielone między trzech zwolenników i trzech przeciwników pomysłu. Zwolennicy podkreślali, że model biznesowy ułatwia poznanie wszystkich elementów, z których składa się firma, w tym wszelkich interakcji. Powoduje to, że budowa systemu informatycznego jest dzięki temu łatwiejsza.

Czy model biznesowy może wspierać innowacje w firmie?

W odniesieniu do innowacji dyskusja toczyła się wokół dwóch wątków tzn. możliwości ludzi oraz samego narzędzia, które umożliwia wizualizację i przejrzystość. Większość osób odniosła wrażenie, że proces myślowy z perspektywy modelu biznesowego jest tak naprawdę  burzą mózgów, który może mieć pozytywny wpływ na innowacyjność firmy.  

Czy model biznesowy może poprawić projektowanie i usprawnianie procesów biznesowych?

Wszyscy respondenci, byli raczej entuzjastycznie nastawieni do tego pomysłu, z wyjątkiem jednego, który podkreślił statyczną naturę modelu. Widzieli oni wartość modelu biznesowego ze względu na możliwość poznania logiki biznesu z wysokopoziomowej perspektywy. Uznali, że mapowanie procesów powinno być poprzedzone analizą modelu biznesowego. Takie podejście może pomóc pracownikom patrzeć na firmę jako całość.

Czy model biznesowy może pomóc w komunikacji?

Zdolność do poprawy komunikacji między różnymi stronami w biznesie była postrzegana jako jedna z mocnych stron koncepcji modelu biznesowego. Podobnie jak w pytaniu dotyczącym podejmowania decyzji, uczestnicy uznali, że to narzędzie ułatwia spójne zrozumienie kontekstu.

Konkluzja

Podsumowując, wywiady ukazały pewną rozbieżność. Przedstawiciele mniejszych firm mieli mieszane opinie na temat wykorzystania koncepcji modelu biznesowego. Choć nie byli całkowicie przeciwni stosowaniu tej koncepcji, stwierdzili, że model biznesowy ich firmy jest już wystarczająco jasny.

Wydaje się natomiast, że im większą firmę reprezentował ankietowany, tym bardziej entuzjastycznie podchodził do możliwości wykorzystania koncepcji modelu biznesowego w swojej firmie. Wszystkim konsultantom spodobały się pomysły zastosowania koncepcji modelu biznesowego do wielu różnych domen problemowych. Główne atuty koncepcji modelu biznesowego, które wyszły z wywiadów, były następujące:

a) Zdolność do stworzenia przejrzystego, ogólnego obrazu biznesu i uwypuklenia relacji oraz zależności pomiędzy elementami biznesowymi.

b) Jego użycie powoduje poprawę komunikacji ze względu na stosowanie spójnego i powszechnie rozumianego języka.

c) Jego użycie powoduje lepsze zrozumienie podstawowych kwestii biznesowych.

Koncepcja modelu biznesowego ma zastosowanie we wszystkich aspektach analizowanych w badaniu. Jest to narzędzie o szerokim zastosowaniu jednak potrzeba praktyki i chęci ze strony biznesu, żeby nauczyć się, za jego pomocą osiągać cele. Uczestnicy badania zostali odpowiednio przeszkoleni z możliwości, jakie daje model biznesowy, a potem mieli okazję wziąć udział w praktycznej dyskusji w zakresie jego wykorzystania. Wyobrażenia na temat modelu biznesowego na pewno, w ich perspektywie uległy zmianie.

Image source: Esther Gons, thecorporatestartupbook.com